Announcement

Collapse
No announcement yet.

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

    ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

    ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

    Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης ήταν για τον ελληνισµό η τελετή ταφής των γεωπολιτικών και αλυτρωτικών του ονείρων. Ήταν επίσης η τελευταία πράξη του δράµατος που κατέληξε στον ξερριζωµό των Ελλήνων από τα µικρασιατικά και ποντιακά παράλια, µετά από συνεχή παρουσία 3.000 χρόνων τουλάχιστον.
    Ήταν αποτέλεσµα εσφαλµένων πολιτικοστρατιωτικών επιλογών της ελληνικής πλευράς; Ήταν απόρροια της πρόσδεσης των εθνικών µας πόθων στο ιµπεριαλιστικό άρµα της Βρετανίας; Ήταν µία αναπόφευκτη εξέλιξη,
    απότοκος των εθνικών κινηµάτων που πυροδότησε η Γαλλική Επανάσταση και η δηµιουργία του Έθνους – Κράτους; Ίσως να ήταν και όλα αυτά µαζί. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι αποτέλεσε την εθνοκάθαρση στην οποία βασίστηκε το σύγχρονο τουρκικό κράτος. Μία εθνοκάθαρση που σχεδιάστηκε από µη Τούρκους (θυµίζω εδώ την συντριπτική παρουσία των ντονµέδων στο νεοτουρκικό κίνηµα), στηρίχτηκε στους ενδοϊµπεριαλιστικούς ανταγωνισµούς (χαρακτηριστικός ο ρόλος της Γερµανίας) και εξάλειψε το χριστιανικό στοιχείο – πρώτα τους Αρµένιους και µετά τους Έλληνες – από την Μικρασία. Όταν αργότερα φάνηκε πως η κουρδική ταυτότητα αντιστεκόταν στην «ευτυχία να λες είµαι Τούρκος», εσείς ξέρετε καλύτερα από εµένα το τι συνέβη…

    Η απώλεια της Μικρασίας, που επισφραγίστηκε µε την Συνθήκη της Λωζάννης, δεν έθεσε απλώς το στενό πλαίσιο στο οποίο θα εκινείτο στο εξής η Ελλάδα. Ακρωτηρίασε την αυτοεικόνα του ελληνισµού. Μετέβαλε συνολικά τον γεωπολιτικό του προσανατολισµό.
    Άλλαξε άρδην την πληθυσµιακή σύνθεση στον σηµερινό ελλαδικό χώρο µε το 1.000.000 πρόσφυγες που συνέρρευσαν µετά την Καταστροφή του 1922. Και, δυστυχώς, έβαλε τα θεµέλια για τη µελλοντική επιθετικότητα της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδος.

    Εδώ πρέπει να θυµίσω ότι µε τη Συνθήκη, πέρα από τον καθορισµό των ορίων της σύγχρονης Τουρκίας, είχαµε και τη Σύµβαση Υποχρεωτικής Ανταλλαγής των πληθυσµών µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Βεβαίως ήταν µία συµφωνία που το όνοµα της ήταν κάπως ειρωνικό για τους αµέτρητους νεκρούς και πρόσφυγες της ελληνικής πλευράς, για τους οποίους καµµία ανταλλαγή δεν είχε πια νόηµα.
    Και στο σηµείο αυτό θέλω να υπογραµµίσω µία µεγάλη στιγµή της ιστορίας του ελληνικού λαού, καθώς δεν µαρτυρείται κανένα αντίποινο, καµµία αντεκδίκηση σε βάρος των 500.000 περίπου µουσουλµάνων που ζούσαν
    ακόµη στην Ελλάδα, τη στιγµή που στην Μικρασία το ελληνικό αίµα έρεε κρουνηδόν.
    Από την υποχρεωτική αυτή µετοικεσία χριστιανών και µουσουλµάνων εξαιρέθηκαν οι Ρωµιοί της Κωνσταντινούπολης, της Ίµβρου και της Τενέδου και οι µουσουλµάνοι της Δυτικής Θράκης.
    Η Συνθήκη, έχοντας δεδοµένο το οθωµανικό παρελθόν σε σχέση µε τα µειονοτικά και ανθρώπινα δικαιώµατα, προέβλεπε µε κάθε λεπτοµέρεια τις υποχρεώσεις που αναλάµβανε η Τουρκία έναντι των µη µουσουλµανικών κοινοτήτων της, δεσµεύοντας την, υποτίθεται, σε µία πολιτική αναγνώρισης και σεβασµού.
    Φυσικά τα ίδια προβλέπονταν ως υποχρεώσεις και για την Ελλάδα έναντι των µουσουλµάνων της Θράκης αλλά είναι χαρακτηριστική η αναφορά
    του κειµένου ειδικά στις υποχρεώσεις της Τουρκίας.
    Δυστυχώς καµµία υπογραφή δεν αποδείχθηκε ικανή να περιορίσει τον κεµαλικό αυταρχισµό.

    Η παραµονή των 120.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης επιδιώχθηκε από την ελληνική πλευρά.
    Ήταν µία πλούσια και ισχυρή παρουσία ηλικίας 1600 χρόνων, το πλήρωµα του Οικουµενικού Πατριαρχείου. Ταυτοχρόνως ήταν η ραχοκοκκαλιά της οικονοµικής ζωής της πόλης, η οποία αν εξέλιπε σε µία νύχτα το πρόβληµα θα ήταν µεγάλο και για την ίδια την Τουρκία. Η αριθµητική και οικονοµική της συρρίκνωση άρχισε από την εποµένη των υπογραφών της Συνθήκης και συνεχίζεται µέχρι και σήµερα, παρά την ουσιαστική της εξαφάνιση (αριθµεί πια λιγότερα από 2000 άτοµα, κυρίως υπέργηρα). Απαγορεύσεις άσκησης
    επαγγελµάτων, ειδικές εξοντωτικές φορολογίες, Τάγµατα Εργασίας, κρατικά σχεδιασµένα πογκρόµ, µαζικές απελάσεις, µυστικοί ρατσιστικοί νόµοι, κλείσιµο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, αρπαγές περιουσιών, όλα αυτά ήταν αδύνατον να τα αντέξει µία αστική κοινότητα που ζούσε σε ένα εχθρικό κράτος και δεν είχε καµµία σοβαρή βοήθεια από την Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του ανθελληνικού πογκρόµ που εξαπέλυσε τον Σεπτέµβριο του 1955 το τουρκικό κράτος, σε αγαστή πάντα συνεργασία µε το παρακράτος (της οργάνωσης «Η Κύπρος είναι τουρκική»). Αφορµή ήταν ο αντιαποικιακός αγώνας των Ελλήνων της
    Κύπρου κατά των Άγγλων, µε αίτηµα την Αυτοδιάθεση και την Ένωση µε την Ελλάδα. Σε κείνη λοιπόν την κρίσιµη συγκυρία, όπου κρίθηκε οριστικά η µοίρα του Κωνσταντινουπολίτικου Ελληνισµού, η παρέµβαση των ΗΠΑ ήταν όχι προς την Τουρκία που εγκληµατούσε αλλά προς την Ελλάδα, καθώς το µόνο µέληµα των Αµερικανών ήταν η διασφάλιση της ενότητας εντός του ΝΑΤΟ.

    Τα ίδια περίπου έζησαν και οι 6.000 Έλληνες κάτοικοι των νησιών Ίµβρος και Τένεδος . Τα δυό νησάκια του Αιγαίου, παρά τον αµιγώς ελληνικό πληθυσµό τους, δόθηκαν στην Τουρκία για τους σαφείς γεωπολιτικούς λόγους που δικαιολογεί η θέση τους στην έξοδο των Στενών των Δαρδανελλίων. Υποτίθεται ότι η Τουρκία θα τους εκχωρούσε ένα ειδικό καθεστώς αυτοδιοίκησης (άρθρα 14 και 37-44 Γ΄ Τµήµατος) και προστασία όλων των δικαιωµάτων τους: πολιτικών, γλωσσικών, εκπαιδευτικών, θρησκευτικών. Τα άρθρα αυτά λογίστηκαν για «Θεµελιώδεις νόµοι», που σηµαίνει ότι κανένας τουρκικός νόµος ή διοικητική πράξη δεν θα µπορούσε να τα ανατρέψει. Τι συνέβη στην πραγµατικότητα; Πριν κλείσει δίµηνο από την υπογραφή της Συνθήκης, Τούρκος κυβερνήτης εγκαταστάθηκε στο νησί και καταργήθηκε κάθε µορφή αυτοδιοίκησης, ενώ 64 δικηγόροι, γιατροί, δάσκαλοι και έµποροι χαρακτηρίστηκαν ανεπιθύµητοι και σε άλλους 1500 απαγορεύτηκε η επιστροφή. Όλα τούτα κατοχυρώθηκαν και µε νόµο (1151/1927). Τα µέτρα κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης ίσχυσαν κι εδώ: Φόροι (βαρλίκ), κατασχέσεις περιουσιών, επιστρατεύσεις
    στα Τάγµατα Εργασίας (Αµελέ Ταµπουρού), εξορίες ηγετικών στελεχών… Επίσης, λόγω της αποκλειστικής ελληνικής παρουσίας στα νησιά και του αγροτικού χαρακτήρα του πληθυσµού, είχαµε και άλλα µέτρα: Δηµεύσεις γης, εποικισµός, δηµιουργία ανοικτών αγροτικών φυλακών και στρατιωτικών µονάδων για τροµοκράτηση του ντόπιου πληθυσµού, καταστροφή και αρπαγή των 248 από τις 262 εκκλησιές της Ίµβρου (µε απαγόρευση της επισκευής τους) και 6 περιπτώσεις καταγεγραµµένων φόνων Ελλήνων που ποτέ δεν εξιχνιάστηκαν. Το αποτέλεσµα είναι να βρίσκονται σήµερα στην Ίµβρο 300 περίπου Ρωµιοί (στην Τένεδο δεν µείνανε πάνω από 50) και 8.000 Τούρκοι.

    Τι συνέβη στον αντίποδα; Η µουσουλµανική µειονότητα σήµερα αποτελεί το 1/3 περίπου του πληθυσµού στην ελληνική Θράκη , αριθµώντας περί τα 120.000 άτοµα. Η Τουρκία, έχοντας βγει νικήτρια από τον πόλεµο του 1922, επεδίωξε ευθύς εξ αρχής να παρέµβει στο εσωτερικό της ελληνικής επικράτειας και να αναλάβει την ηγεσία του µουσουλµανικού πληθυσµού της.
    Ήδη από την δεκαετία του '20 και του '30 κατάφερε να αποµακρυνθούν από την ευαίσθητη περιοχή οι αντικεµαλιστές Τούρκοι και Τσερκέζοι που είχαν έρθει στην Ελλάδα διαφεύγοντας από την κεµαλική Τουρκία, µε κορυφαία περίπτωση αυτήν του τελευταίου Οθωµανού σεϊχουλισλάµη, του Μουσταφά Σαµπρή Εφέντη. Αργότερα, κι ενώ ο µουσουλµανικός πληθυσµός χωρίστηκε σε νεωτεριστές και συντηρητικούς, κατάφερε όχι µόνο να περάσει την χρήση του λατινικού αλφαβήτου στην µειονοτική εκπαίδευση αλλά και να αναλάβει πλήρως τον έλεγχο της τελευταίας µε τα Μορφωτικά Πρωτόκολλα πουυπογράφηκαν µεταξύ των δύο χωρών (1951, 1968). Όταν στο δεύτερο µισό του 20ου αιώνα το Κυπριακό επιδείνωσε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι διωγµοί των Ελλήνων στην Τουρκία είχαν τα διοικητικά τους αντίµετρα (στερήσεις ιθαγένειας όσων έφευγαν από τη χώρα, περιορισµένες αδειοδοτήσεις, πολιτικές άδηλων διακρίσεων…) στη Θράκη σε βάρος των µουσουλµάνων. Έτσι ο πληθυσµός τους περιορίστηκε δηµογραφικά και ψυχικά τέθηκε απέναντι. Ο κεµαλικός εθνικισµος µπορεί να µην διαπότισε τον απλό µειονοτικό πολίτη, όµως είναι πια ο απόλυτος κυρίαρχος στην ιθύνουσα τάξη και στην πολιτική εκπροσώπησή του. Τελευταίο εµπόδιο στην οριστική του επικράτηση είναι η εθνοτική πολυµορφία του µουσουλµανικού πληθυσµού. Δεν έχει νόηµα να µπούµε σε λεπτοµέρειες για το πως συγκροτήθηκε η τουρκική οµάδα εντός αυτού, ούτε παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα η τσιγγάνικη συνιστώσα του. Αξίζει όµως µικρής αναφοράς η παρουσία του Ποµακικού πληθυσµού στην ορεινή Ροδόπη, µιας σλαβόφωνης κοινότητας 35.000 περίπου ανθρώπων που περιλαµβάνει και µία οµάδα µερικών χωριών µπεκτασήδων.

    Παρά την πρόβλεψη της Συνθήκης της Λωζάννης για σχολική διδασκαλία της µητρικής γλώσσας στους µειονοτικούς πληθυσµους, το ποµάκικο ιδίωµα – άγραφο µέχρι πριν µία δεκαετία – έµενε πάντα στο περιθώριο. Παντού, σε ΜΜΕ, σε σχολεία, δικαστήρια, εκλογικά κέντρα, υπηρεσίες, προβλέπεται χρήση της τουρκικής και µόνο γλώσσας. Ακόµα και ο όρος «Ποµάκος» και «ποµακικός» ήταν µέχρι πρόσφατα απαγορευµένος από την κεµαλική ηγεσία της µειονότητας και στη θέση του χρησιµοποιούσαν τον όρο «ορεσίβιοι Τούρκοι» (νοµίζω ότι κάτι θυµίζει ο όρος στους παριστάµενους…) και όταν πια αναγκάστηκαν εκ των πραγµάτων να µιλήσουν για Ποµάκους, το έκαναν προσπαθώντας να τους εντάξουν στα τουρκικά φύλα.
    Πέρα όµως από τον εκτουρκισµό της συνείδησης του πληθυσµού, επιδιώκεται µεθοδικά και ο εκτουρκισµός του πολιτισµού. Πανηγύρια, γιορτές, έθιµα, αλλά και παραδοσιακά φαγητά, φορεσιές κτλ, τυπικά ποµάκικα, παρουσιάζονται ως τούρκικα: τίποτε µέσα στον µουσουλµανικό πληθυσµο της Θράκης δεν πρέπει να θυµίζει την καταγωγική του πολυµορφία.

    Βλέποντας σήµερα, 82 χρόνια µετά, τις πρόνοιες της Συνθήκης της Λωζάννης και των σχετικών µε αυτήν κειµένων, διαπιστώνουµε ότι:

    1) Η Ελλάδα κέρδισε µε τον επώδυνο τρόπο της ανταλλαγής των πληθυσµών µία οµοιογένεια που αποτελεί ένα σπουδαίο συνεκτικό στοιχείο για την κρατική της οντότητα.

    2) Η Τουρκία απέδειξε το πόσο τιµά της υπογραφή της µε τις αµέτρητες παραβιάσεις της Συνθήκης αναφορικά µε τα ανθρώπινα και µειονοτικά δικαιώµατα. Η µουσουλµανική µειονότητα της Θράκης µπορεί να υπέστη ένα τραύµα, αλλά την ίδια στιγµή εκείνη των Ρωµιών στην Τουρκία θανατώθηκε.

    3) Η Συνθήκη της Λωζάννης, όπως πάντοτε συµβαίνει, αποτύπωσε απλώς την ισορροπία των δυνάµεων της εποχής που υπογράφτηκε. Δυστυχώς, ο αναθεωρητισµός της Τουρκίας στο Αιγαίο, η εισβολή της στην Κύπρο και η παρεµβατικότητά της στη ελληνική Θράκη δείχνουν ότι, τα τελευταία 30 χρόνια ιδίως, η ισορροπία έχει αλλάξει σε βάρος της πατρίδας µου. Είναι λοιπόν ανάγκη να αποκατασταθεί, πριν κάποια νέα τετελεσµένα µας οδηγήσουν σε κάποιαν άλλη, ακόµη χειρότερη Συνθήκη...


    Κώστας Καραΐσκος

    (Λωζάννη, 23-7-05, λόγος στο Εξόριστο Κουρδικό Κοινοβούλιο)
Working...
X